Bài thơ Hạt gạo làng ta – Trần Đăng Khoa
Bài thơ Hạt gạo làng ta của Trần Đăng Khoa miêu tả những khó khăn, vất vả của người nông dân và tấm lòng của hậu phương hướng ra tiền tuyến thời chống Mỹ.
Hạt gạo làng ta Có bão tháng bảy Có mưa tháng ba Giọt mồ hôi sa Những trưa tháng sáu Nước như ai nấu Chết cả cá cờ Cua ngoi lên bờ Mẹ em xuống cấy…
Hạt gạo làng ta Những năm bom Mỹ Trút trên mái nhà Những năm cây súng Theo người đi xa Những năm băng đạn Vàng như lúa đồng Bát cơm mùa gặt Thơm hào giao thông…
Hạt gạo làng ta Có công các bạn Sớm nào chống hạn Vục mẻ miệng gàu Trưa nào bắt sâu Lúa cao rát mặt Chiều nào gánh phân Quang trành quết đất…
Hạt gạo làng ta Gửi ra tiền tuyến Gửi về phương xa Em vui em hát Hạt vàng làng ta…
Tác giả: Trần Đăng Khoa Năm sáng tác: 1969
Đây là bài thơ rất hay được viết khi tác giả mới chỉ là cậu bé 11 tuổi, in trong Tập thơ Góc sân và khoảng trời. Ngay sau đó, bài thơ đã được đưa vào giảng dạy trong sách giáo khoa nhiều năm liền ở nhiều cấp học khác nhau cho tới tận bây giờ. Chính vì thế, những vần thơ này trở nên gắn với tuổi thơ của rất nhiều thế hệ bạn nhỏ.
Bài hát hạt gạo làng ta
Bài thơ Hạt gạo làng của Trần Đăng Khoa ta đã khơi nguồn cảm hứng cho nhạc sĩ Trần Viết Bính phổ nhạc thành ca khúc cùng tên năm 1971. Với giai điệu hết sức trữ tình, thiết tha, sâu lắng, bài hát mau chóng được nhiều người yêu thích, đón nhận. Điều này khiến cho cả bài thơ lẫn tên tuổi của tác giả càng trở lên phổ biến và nổi tiếng.
Trong những năm cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ, giai điệu của bài hát liên tục được phát trên đài phát thanh, động viên, khích lệ tinh thần của nhân dân lao động. Để làm ra được hạt gạo lúc ấy vô cùng khó khăn, vất vả. Bom đạn giặc Mỹ có thể cày nát từng mảnh ruộng bất cứ lúc nào. Nhưng những bà mẹ, những người cô, và các chị thanh niên khi ấy vẫn kiên gan bám trụ trên đồng ruộng để sản xuất, để làm hậu phương lớn chi viện cho tiền tuyến lớn.
Việc làm ra những hạt gạo khó khăn bao nhiêu, thì công việc vận chuyển ra tiền tuyến còn khó khăn hơn gấp bội. Nguy hiểm ngày ngày rình rập ở khắp mọi nơi. Những chiếc xe thồ huyền thoại vận chuyển lúa gạo của dân tộc Việt Nam đã làm nên điều kì diệu, góp phần rất lớn vào chiến thắng vĩ đại của dân tộc, làm chấn động cả thế giới.
Đã có rất nhiều các ca sĩ, nghệ sĩ thể hiện thành công ca khúc này, nhưng ghi dấu ấn nhiều hơn cả, có lẽ là giọng ca của Minh Trang hát cùng đội Vàng Anh (Nam Định), được thu thanh tại phòng thu Đài Tiếng nói Việt Nam năm 1971. Việc thu thanh giai đoạn này gặp rất nhiều khó khăn, thiếu thốn đủ thứ, các kỹ thuật sử dụng đơn giản, lạc hậu. Nhưng chính sự đơn giản ấy lại làm nên cái chất rất riêng và lạ của những bản thu cũ.
Tháng 7/2010, bài hát Hạt gạo làng ta đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tôn vinh là một trong những tác phẩm hay nhất viết về nông thôn, nông dân kể từ năm 1946 đến nay.