Top 11 # Xuất Xứ Của Bài Thơ Mùa Xuân Nho Nhỏ Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 3/2023 # Top Trend

HỘI GIẢNG GIÁO VIÊN GIỎI HUYỆN THÁI THỤYKÍNH CHÀO CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜTrường THCS Thụy AnBÀI 23: MÙA XUÂN NHO NHỎBài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh HảiI. Đọc và tìm hiểu chú thích1. Tác giả?.Phần chú thích * cung cấp cho em những thông tin nào về tác giả Thanh Hải?Thanh Hải sinh ngày 04/11/1930 mất ngày15/12/1980Tên khai sinh: Phạm Bá NgoãnQuê; Xã Phong bình, Huyện Phong Điền,Tỉnh Thừa Thiên HuếBài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh HảiI. Đọc và tìm hiểu chú thích1. Tác giả2.Tác phẩm?. Bài thơ được viết trong thời điểm nào?Bài thơ sáng tác vào tháng 11/1980 in trong tập ” Thơ việt nam 1945-1985″ NXB Giáo dục Hà Nội năm 1987II. Đọc và tìm hiểu văn bản1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản*. Đọc

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh HảiMọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa tím biếcÔi con chim chiền chiệnHót chi mà vang trờiTừng ngọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng

Mùa xuân người cầm súngLộcgiắt đầy trên lưngMùa xuân người ra đồngLộc trải dài nương mạTất cả như hối hảTất cả như xôn xao…

Đất nước bốn ngàn nămVất vả và gian laoĐất nước như vì saoCứ đi lên phía trướcTa làm con chim hótTa làm một cành hoaTa nhập vào hoà caMột nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đờiDù là tuổi hai mươiDù là khi tóc bạc.

Mùa xuân- ta xin hát Câu Nam ai, Nam bìnhNước non ngàn dặmmìnhNước non ngàn dặm tìnhNhịp phách tiền đất Huế.11-1980

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản

*.Thể thơ?. Bài thơ được sáng tác theo hình thức của thể thơ nào?Bài thơ viết theo thể thơ 5 tiếng *Bố cục gồm 4 đoạn

Đoạn1:Khổ thơ đầuCảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời

Đoạn 2: Hai khổ thơ tiếp theo ” Mùa xuân người cầm súng…Cứ đi lên phía trước”-Cảm xúc về mùa xuân đất nước

Đoạn3:Hai khổ tiếp(“ta làm con chim hót…Dù là khi tóc bạc”)Suy nghĩ và ước nguyệncủa nhà thơ trước mùa xuân đất nước

Đoạn 4: Khổ cuối – Lời ngợi ca quê hương đất nướcqua điệu dân ca xứ Huế

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a. Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước.?.Khổ thơ đầu tác giả tập trung tả cảnh gì? *Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời.? Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên được tác giả phác hoạ như thế nào? -Hình ảnh: + Dòng sông xanh +Bông hoa tím biếc -Âm thanh: + Tiếng chim chiền chiện hót vang trời?. Theo em có gì đặc biệt trong cách thể hiện hình ảnh trong hai câu thơ đầu? Đảo vị ngữ trong hai câu thơ đầu ?. Một khung cảnh như thế nào được gợi lên từ hình ảnh , âm thanh này? Tươi đẹp, sáng sủa, rộn rã và vui tươi.? Bằng trí tưởng tượng em hãy miêu tả bằng lời bức tranh này?

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản?. Cảm xúc của tác giả được diễn tả tập trung ở chi tiết nào? Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng

?. Hai câu thơ gợi cho em có những cách hiểu nào? Có hai cách hiểu: +Từng giọt mưa xuân long lanh trong ánh sáng của trời xuân +Nhà thơ đưa tay hứng từng giọt âm thanh của tiếng chim?. Phương thức biểu đạt chính trong đoạn văn này là gì? +Miêu tả và biểu cảm?. Từ đó cảm xúc của tác giả được bộc lộ như thế nào trước mùa xuân của đất trời? +Niềm vui niềm say sưa ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời.

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản * Mùa xuân của đất nước?. Khi đất nước vào xuân,tác giả nhắc đến những người nào?Vì sao họ lại được quan tâm như vậy? +Người cầm súng + Người ra đồng Họ làm hai nhiệm vụ chiến đấu và sản xuất ?. Theo em có gì đặc biệt trong cách thể hiện lời thơ của tác giả? + Sử dụng điệp ngữ và từ láy( lộc, mùa xuân, tất cả – Hối hả, xôn xao)?. Lộc là gì và hình ảnh Lộc còn gắn với một ý nghĩa nào khác? + Lộc là chồi non( cành non hoặc cây non) + Lộc là sức xuân phơi phới trẻ trung

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản* Mùaxuân của đất nước?.Từ đó cảnh tượng mùa xuân còn được hiện lên như thế nào? Tươi đẹp, sôi động, hứa hẹn nhiều điều tốt đẹp

?. Em đọc được cảm xúc nào của nhà thơ qua những lời thơ này? – Sự say mê tin yêu con người, cuộc sống của quê hương đất nước khi vào xuânBài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a. Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước.

b.Tâm niệm của nhà thơ?. Từ cảm xúc của mùa xuân tác giả đã tâm niệm điều gì? Tâm niệm ấy được thể hiện qua hình ảnh đặc sắc nào? Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hoà ca Một nốt trầm xao xuyến?. Trong khổ thơ này tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào trong các biện pháp sau? A.So sánh C. Nhân hoá B. Điệp từBài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a. Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. b.Tâm niệm của nhà thơ?.Sử dụng điệp từ trêncó tác dụng gì? -Điệp từ ta và điệp ngữ “Ta làm” ở đầu 3 câu thơ liên tiếp có tác dụng tô đậm tâm niệm nguyện hiến dâng của tác giả với đất nước và nhân dân .?. Một lần nữa,ta lại thấy xuất hiện hình ảnh của tự nhiên như của hoa, chim. Sự lập lại như vậy có ý nghĩa gì? -Sự lặp lại tạo ra sự đối ứng chặt chẽ và mang một ý nghĩa mới thể hiện niềm mong muốn được sống có ích cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên mhư con chim đem đến tiếng hót cho rộn ràng mùa xuân như bông hoa lặng lẽ toả hương cho đời. Hay là một nốt trầm xao xuyến góp phần vào một bản hoà ca của cả nước đang đi lên xây dựng đất nước.Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a. Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. b.Tâm niệm của nhà thơ?. Ý nguyện âm thầm nhưng lớn nhất của nhà thơ được bộc lộ qua lời thơ nào? Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc.?. Em hiểu ý nguyện muốn làm “Một mùa xuân nho nhỏ. Lặng lẽ dâng cho đời” Của nhà thơ là như thế nào?-Hình ảnh “mùa xuân nho nhỏ”- Là mùa xuân của tài hoa và sáng tạo, mùa xuân nghệ thuật thi ca… Tất cả xin hoàn toàn kính dâng cho cuộc đời cho dân dân và đất nước suốt cả cuộc đời.?.Bài thơ kết lại bằng một âm điệu dân ca xứ Huế mênh mang tha thiết.Em có cảm nhận gì khi đọc 4 câu thơ này? Mùa xuân- ta xin hát Nước non ngàn dặm tình Câu Nam ai, Nam bình Nhịp phách tiền đất Huế. Nước non ngàn dặm mình

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a. Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. b.Tâm niệm của nhà thơ?.Bài thơ đã gợi cho em cảm nghĩ gì về ý nghĩa cuộc sống của con người? -Cuộc sống của mỗi con người nằm trong cuộc sống chung của mọi người.Muốn cuộc sống ấy tốt đẹpmỗi người phải biết cống hiến cho cuộc sống chung

?. Bài thơ “mùa xuân nho nhỏ” đã được phổ nhạc để có 2 tác phẩm cho một quan điểm sống.Em đọc được tình cảm và lẽ sống chung nào của con người qua lời thơ và những nốt nhạc ấy? -Niềm tha thiết với cuộc đời -Bài học biết cống hiến, phấn đấu cho cuộc sống đất nướcBài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh Hải I. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Đọc và tìm hiểu văn bản 1. Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a. Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. b.Tâm niệm của nhà thơIII. Tổng Kết?. Em hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ?a.Nghệ thuậtBài thơ theo thể 5 tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo.b. Nội dung Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước góp một “Mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc

Bài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh HảiI.Đọc và tìm hiểu chú thích 1.Tác giả: 2.Tác phẩm: II. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản 1.Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2.Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a.Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước -Niềm vui, niềm say sưa ngây ngẩttước vẻ đẹp của thiên nhiên đất trờivà niềm tin yêu con người cuộc sống của quê hương đất nước khi vào xuân. b.Tâm niệm của nhà thơ – Nhà thơ muốn mình là một mùa xuân nho nhỏ, hữu hạn góp vào mùa xuân bao la vô tận của cuộc đời mỗi con người.III. Tổng Kết a.Nghệ thuật Bài thơ theo thể 5 tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo. b. Nội dung Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước góp một “Mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc

Bài tập trắc nghiệm1.Bài thơ ” Mùa xuân nho nhỏ” được viết giống với thể thơ của bài thơ nào sau đây? A. Đồng chí B. Ánh trăng C. Bếp lửa chúng tôi cò2.Cảm xúc của tác giả để viết ” Mùa xuân nho nhỏ” Bắt nguồn từ: A.. Vẻ đẹp của mùa xuân Hà Nội B. Vẻ đẹp của mùa xuân xứ Huế C. Vẻ đẹp của mùa xuân Nam bộ D. Vẻ đẹp của mùa xuân đất nước ta3.Tình cảm của tác giả qua bài thơ này là: ATình yêu thiên nhiên, Đất nước B.Tình yêu cuộc sống C. Khát vọng cống hiến cho đời D Gồm cả 3 tình cảm trên4.Nhan Đề “Mùa xuân nho nhỏ” của bài thơ trên hiểu là: A.Mùa xuân của 1 miền góp vào mùa xuân chung của đất nước B.Những cái nhỏ bé trong mùa xuân thiên nhiên và trong cuộc đời con người C.Những cái tinh tuý, tốt đẹp, dù nhỏ bé của mỗi người góp cho mùa xuânLớn của cuộc đời, của đất nước. D.Tuổi thanh xuân của con người trong cuộc sốngBài 23: Văn học MÙA XUÂN NHO NHỎ Thanh HảiI.Đọc và tìm hiểu chú thích 1.Tác giả: 2.Tác phẩm: II. Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản 1.Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản 2.Đọc và tìm hiểu nội dung văn bản a.Cảm nghĩ của nhà thơ về mùa xuân của thiên nhiên, đất nước -Niềm vui, niềm say sưa ngây ngẩttước vẻ đẹp của thiên nhiên đất trờivà niềm tin yêu con người cuộc sống của quê hương đất nước khi vào xuân. b.Tâm niệm của nhà thơ – Nhà thơ muốn mình là một mùa xuân nho nhỏ, hữu hạn góp vào mùa xuân bao la vô tận của cuộc đời mỗi con người.III. Tổng Kết a.Nghệ thuật Bài thơ theo thể 5 tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo. b. Nội dung Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước góp một “Mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc

BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC XIN CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH

I. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả (các em tham khảo phần giới thiệu về tác giả Thanh Hải trong SGK Ngữ văn 9 Tập 2).

2. Tác phẩm

* Xuất xứ: Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được viết không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời, thể hiện niềm yêu mến thiết tha với cuộc sống, với đất nước và ước nguyện của tác giả.

* Thể thơ: Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ.

* Bố cục: Bài thơ có thể được chia làm 4 phần:

Phần 1: Khổ thơ đầu: Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời.

Phần 2: Khổ 2 và 3: Cảm xúc về mùa xuân đất nước, con người.

Phần 3: Khổ thơ 4 và 5: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.

Phần 4: Khổ thơ cuối: Lời ca ngợi quê hương đất nước qua điệu ca Huế.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Mạch cảm xúc của bài thơ là: từ cảm xúc trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất nước, tác giả thể hiện khát vọng được dâng hiến “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chung.

Bố cục của bài thơ ở mục trên.

Câu 2:

Trong khổ thơ đầu, hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã được miêu tả qua hình ảnh, màu sắc, âm thanh là:

Hình ảnh: có sự chọn lọc: dòng sông, bông hoa, chim chiền chiện.

Màu sắc: tươi thắm, đặc trưng: xanh, tím.

Âm thanh: rộn rã, tươi vui: tiếng chim hót.

Cảm xúc của tác giả trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân đất nước được diễn tả qua hai câu thơ:

Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng.

Qua hai câu thơ này, chúng ta có thể thấy tác giả như đang say sưa, ngây ngất, cảm nhận hình ảnh, âm thanh không chỉ bằng thính giác, thị giác mà còn bằng cả xúc giác.

Câu 3:

Đoạn thơ: “Ta làm con chim hót… Dù là khi tóc bạc”

Từ mạch cảm xúc về vẻ đẹp của mùa xuân đất nước, thiên nhiên đất trời, nhà thơ đã chuyển sang bày tỏ những suy ngẫm và tâm niệm về mùa xuân đất nước. Đó là khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống, được cống hiến phần tốt đẹp của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước dù là nhỏ bé như “con chim hót”, “một cành hoa” hay “một nốt trầm” trong một bản nhạc.

Như vậy, đoạn thơ đã gợi cho chúng ta những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống của mỗi con người. Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người biết sống, biết chăm lo cho cuộc đời chung và có thể đóng góp những gì của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.

Câu 4:

Bài thơ có nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần gũi với dân ca. Những yếu tố góp phần tạo nên nhạc điệu ấy là:

Thể thơ 5 chữ nhẹ nhàng, tha thiết, gắn liền với các giai điệu dân ca, nhất là dân ca miền Trung, cách gieo vần liền tạo sự liền mạch cho cảm xúc.

Sự hài hòa giữa những hình ảnh tự nhiên, giản dị với những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng. Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp ngữ.

Cấu tứ bài thơ chặt chẽ, dựa trên sự phát triển của hình ảnh mùa xuân.

Giọng điệu của bài thơ thể hiện đúng tâm trạng của tác giả, biến đổi phù hợp với nội dung từng đoạn.

Câu 5:

* Nhan đề Mùa xuân nho nhỏ là một sáng tạo rất độc đáo của tác giả. Khác hoàn toàn với những mùa xuân của các nhà thơ khác, mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải không chỉ là mùa xuân đất trời mà còn là mùa xuân đời người, nhỏ bé với khát khao cống hiến cho cuộc đời chung, cho đất nước.

* Chủ đề của bài thơ: Những rung cảm trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời và khát vọng cống hiến cho đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.

Đề bài: Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải

Mùa xuân là để tài bất tận của thơ ca. Song, cái cảm nhận về mùa xuân của các nhà thơ theo thời gian có nhiều thay đổi. Đối với Mãn Giác Thiền sư, một cao tăng nổi tiếng thời Lý, mùa xuân mang một tính triết lý sâu sắc:

“Đừng tưởng xuân tàn hoa rụng hết Đêm qua sân trước một nhành mai”

Còn đối với những nhà thơ trước cách mạng, mùa xuân gợi lên một nét sầu cảm:

“Tôi có chờ đâu, có đợi đâu,

Mang chi xuân đến gợi thêm sầu.” (Chế Lan Viên)

Người xưa có câu: “Thi trung hữu họa”. Thơ ca vẽ nên những bức tranh tuyệt đẹp của cuộc sống. Mở đầu bài thơ, TH đã phác họa nên một bức tranh xuân giản dị mà tươi đẹp:

“Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim chiền chiện Hót chim mà vang trời”

“Dòng sông xanh” gợi nhắc hình ảnh những khúc sông uốn lượn của dải đất miền Trung quanh co, đó có thể là dòng sông Hương thơ mộng, một vẻ đẹp lắng đọng của xứ Huế mộng mơ.Trên gam màu xanh lơ của dòng sông thơ mộng, nổi bật lên hình ảnh “một bông hoa tím biếc”. Không có màu vàng rực rỡ của hoa mai, cũng không có màu đỏ thắm của hoa đào, mùa xuân của TH mang một sắc thái bình dị với màu tím biếc của bông hoa lục bình. Đây là một hình ảnh mang đậm bản sắc của cố đô Huế. Không biết tự bao giờ màu tím đã trở thành màu sắc đặc trưng của con người và đất trời xứ Huế. Màu tím biếc gợi nhớ hình ảnh những nữ sinh xứ Huế trong những bộ áo dài màu tím dịu dàng thước tha. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật đảo ngữ, đưa động từ ” mọc” lên đầu câu như một cách để nhấn mạnh vẻ đẹp tươi trẻ, đầy sức sống của mùa xuân thiên nhiên. Trong bức tranh mùa xuân của TH, không chỉ có hình ảnh , mà còn có âm thanh xao xuyến, ngân nha của con chim chiền chiện. Tiếng chim lảnh lót vang lên làm xao động cả đất trời, làm xao xuyến cả tâm hồn thi sĩ nhạy cảm của nhà thơ. Những từ ngữ cảm thán “ơi, hót chi” đã thể hiện rõ nét cảm xúc của nhà thơ. Mùa xuân của thiên nhiên đã đem đến cho nhà thơ một cảm giác ngây ngất. Mùa xuân ấy không có gì khác lạ, vẫn là một mùa xuân rất giản dị trên quê hương xứ Huế của nhà thơ. Nhưng nhà thơ bỗng nhận ra vẻ đẹp lạ kì của mùa xuân, một vẻ đẹp mà bấy lâu nhà thơ không để ý. Phải chăng vì đây là lần cuối cùng được ngắm nhìn mùa xuân quê hương nên nhà thơ cảm thấy mùa xuân ấy đẹp hơn, tươi sáng hơn ?

Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp giản dị và nên thơ của mùa xuân, nhà thơ bồi hồi xúc động:

“Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng:

“Giọt long lanh” là giọt mưa xuân, giọt nắng vàng hay giọt sương sớm ? Theo mạch cảm xúc của nhà thơ thì có lẽ đây là giọt âm thanh của tiếng chim ngân vang. Bằng một cảm nhận tinh tế, nhà thơ đã hình tượng hóa tiếng chim thành một sự vật có hình dáng, đây là một sự sáng tạo rất mới mẻ chỉ có thể có được nhờ tâm hồn nhạy cảm của một thi sĩ. Như vậy, chỉ bằng ba nét vẽ: dòng sông xanh, bông hoa tím và tiếng chim ngân vang khắp đất trời, nhà thơ đã phác họa nên một bức tranh xuân tuyệt đẹp trên cố đô Huế.

Từ vẻ đẹp thanh khiết của mùa xuân thiên nhiên, nhà thơ liên hệ đến mùa xuân của đất nước, mùa xuân của cách mạng:

“Mùa xuân người cầm súng Lộc giắt đầy trên lưng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ”

Bốn câu thơ mang cấu trúc song hành thể hiện rõ hai nhiệm vụ của nhân dân: chiến đấu bảo vệ Tổ quốc và sản xuất làm giàu nước nhà. Hai nhiệm vụ ấy đặt nặng lên vai của người chiến sĩ – “người cầm súng” và người nông dân – “người ra đồng”. Nét đặc sắc của đoạn thơ là việc sáng tạo hình ảnh “lộc”. “Lộc” là chồi non, cành biếc; “lộc” còn tượng trưng cho sự may mắn, niềm an lành trong năm mới. Đối với người chiến sĩ, “lộc” là cành lá ngụy trang che mắt quân thù. Đối với người nông dân, “lộc” là những mầm mạ non trải dài trên đồng ruộng bát ngát, báo hiệu một mùa bội thu. Người chiến sĩ chiến đấu bảo vệ Tổ quốc sẽ đem về “lộc” là sự an lành niềm vui, niềm tự hào chiến thắng cho dân tộc. Người nông dân gieo trồng lúa trên đồng ruộng sẽ đem về “lộc” là những hạt gạo trắng ngần, những bát cơm ngon ngọt cho đồng bào cả nước. Cả dân tộc bước vào xuân với khí thế khẩn trương và náo nhiệt:

“Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao…”

Bằng cách sử dụng từ láy “hối hả-xôn xao” cùng với điệp từ, tác giả đã mang đến cho câu thơ một nét rộn ràng, nhộn nhịp. “Hối hả” nghĩa là vội vả, khẩn trương. “Xôn xao” là có nhiều âm thanh trộn lẫn vào nhau, làm cho náo động. Từ những âm thanh xôn xao và sự hối hả của con người, nhà thơ lại suy tư về sự phát triển của đất nước qua bốn ngàn năm lịch sử:

“Đất nước bốn ngàn năm Vất vả và gian lao Đất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước”

Chặng đường lịch sử của đất nước qua bốn ngàn năm trường tồn đã trải qua biết bao thăng trầm, với bao nhiêu là “vất vả và gian lao”. So sánh đất nước với vì sao sáng, nhà thơ đã thể hiện niềm tự hào đối với đất nước và dân tộc. Sao là nguồn sáng bất diệt, là vẻ đẹp vĩnh hằng trong không gian và thời gian. Ngôi sao sáng đã trở thành vẻ đẹp lộng lẫy trên lá cờ VIệt Nam, trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp ngời sáng của con người và đất nước Việt Nam. Đất nước vẫn không ngừng phát triển, vẫn “cứ đi lên phía trước” để sánh vai cùng các cường quốc năm châu trên thế giới. Đoạn thơ thể hiện ý chí vươn lên không ngừng của con người và dân tộc Việt Nam.

Trong không khí tưng bừng của đất nước vào xuân, nhà thơ cảm nhận được một mùa xuân tươi trẻ, rạo rực trỗi dậy trong tâm hồn. Đó là mùa xuân của lòng người, mùa xuân của sức sống tươi trẻ, mùa xuân của sự cống hiến và hòa nhập:

“Ta làm con chim hót Ta làm một nhành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến”

Nhịp thơ dồn dập và điệp từ “ta làm” diễn tả rõ nét khát vọng cống hiến của nhà thơ. Nhà thơ muốn làm một con chim, muốn làm một nhành hoa thắm trong vườn hoa xuân để dâng tiếng hót tha thiết, để tỏa hương sắc tô điểm cho mùa xuân đất nước. “Nốt trầm” là nốt nhạc tạo nên sự lắng đọng sâu xa trong một bản nhạc. Trong cái không khí tưng bừng của ngày hội mùa xuân, nhà thơ muốn làm một nốt nhạc trầm để góp vào khúc ca xuân của dân tộc một chút vấn vương, xao xuyến. Từ khát vọng hòa nhập, nhà thơ thể hiện rõ hơn khát vọng cống hiến của mình ở những câu thơ tiếp theo:

“Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc”

“Mùa xuân nho nhỏ” là cách nói ẩn dụ đầy sáng tạo của nhà thơ. Mỗi con người đều có thể góp một phần công sức của mình như “một mùa xuân nho nhỏ” để tô hương thêm sắc cho quê hương đất nước. “Dâng” là một hành động cống hiến, cho đi mà không dòi hỏi sự đền đáp. Phép đảo ngữ nhằm nhấn mạnh khát vọng cống hiến chân thành của nhà thơ. Nhà thơ muốn góp công sức của mình trong công cuộc xây dựng đất nước nhưng chỉ với một thái độ hết sức khiêm tốn, không khoa trương mà chỉ “lặng lẽ”, âm thầm nhưng lại là toàn tâm toàn ý, như nhà thơ Tố Hữu đã khẳng định:

“Lẽ nào cho vay mà không trả Sống là cho đâu chỉ nhân riêng mình.”

Điệp từ “dù là” được điệp lại hai lần thể hiện rõ sự tự tin, bất chấp thời gian và tuổi tác của nhà thơ. Qua khổ thơ, nhà thơ đã nhấn mạnh một ý nghĩa hết sức sâu sắc: nhiệm vụ cống hiến xây dựng đất nước là của mọi người và là mãi mãi. Không ai là không có nghĩa vụ xây dựng đất nước, và nghĩa vụ ấy kéo dài cả một đời người, từ tuổi đôi mươi cho đến khi đầu đã điểm bạc theo năm tháng. Đây là lời kêu gọi mọi người cùng chung vai gánh vác công việc xây dựng và phát triển đất nước, để đất nước có thể vững vàng mà tiếp tục “đi lên phía trước”.

Khổ thơ cuối là tiếng hát yêu thương nhà thơ ban tặng cho đất nước và dân tộc, như một sự hiến dâng cuối cùng cho quê hương đất nước:

“Mùa xuân-ta xin hát Câu Nam ai, Nam bình Nước non ngàn dặm mình Nước non ngàn dặm tình Nhịp phách tiền đất Huế”

Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời, TH muốn hát lại hai làn điệu dân ca quen thuộc của quê hương xứ Huế. Có lẽ trong những ngày tháng nằm trên giường bệnh, khi bị tử thần rình rập, nhà thơ lại thấy quê hương của mình đẹp hơn, bản sắc quê hương mình cũng đáng tự hào hơn. Đây cũng là cách để nhà thơ thể hiện tình yêu quê hương, nguồn cội. Đoạn thơ cho ta thấy rõ nhà thơ rất yêu mến quê hương thơ mộng của mình, có lẽ cũng từ đó mà nhà thơ có thể mở rộng tình cảm để yêu mến đất nước, mới có thể cống hiến cả cuộc đời cho nước nhà. Bởi lẽ, chỉ có những người biết yêu thương quê hương xóm làng thì mới có thể mở rộng lòng mình để yêu mến đất nước dân tộc.

Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được viết theo thể thơ năm tiếng, với cấu trúc gồm bảy khổ, mỗi khổ từ bốn đến sáu câu. Những hình ảnh ẩn dụ sáng tạo, biện pháp nhân hóa, điệp ngữ và những từ ngữ tượng hình được sử dụng thành công đã tạo nên nét đặc sắc của bài thơ. Qua đó, ta có thể cảm nhận được cái thi vị trong hồn thơ TH.

Tình yêu thiên nhiên, sự xúc động trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân cách mạng và khát vọng cống hiến đã được TH gửi gắm qua bài thơ “mùa xuân nho nhỏ”. Tuy là tác phẩm được viết không lâu trước khi nhà thơ qua đời nhưng bài thơ vẫn để lại trong lòng bao thế hệ bạn đọc những cảm xúc sâu lắng khó phai mờ. Và, Bài thơ vẫn sẽ tiếp tục trường tồn cùng với những bước đi lên của đất nước, gợi nhắc cho những thế hệ trẻ một cách sống đẹp: góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc, để đất nước ta sẽ mãi tươi đẹp như trong tiết xuân. Thế mới biết, cuộc đời của con người thì có hạn những những giá trị tinh thần mà con người để lại cho đời sau thì có giá trí vĩnh hằng.

Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải là một bài thơ hay trong chương trình Văn học lớp 9. Bài thơ chứa đựng trong nó nhiều vẻ đẹp. Song có lẽ vẻ đẹp nổi bật hơn cả là sắc xuân mang đậm chất Huế.

Bài thơ được làm theo thể thơ năm chữ. Sự gọn ghẽ của cấu trúc ấy cộng với âm thanh, nhịp điệu luân chuyển theo từng khổ thơ làm cho toàn bài thơ là một bức tranh xuân về thiên nhiên và con người xứ Huế. Ai cũng dễ dàng nhận thấy ở khổ thơ đầu là sắc xuân của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất trời. Ba nét chấm phá: một dòng sông xanh, một bông hoa tím biếc, một tiếng chim chiền chiện đã khắc họa một cảnh xuân xứ Huế rất đẹp, tràn đầy sức sống và tràn đầy niềm vui. Điều đáng nói ở đây là tính hình tuyến của ngôn ngữ làm cho câu thơ biểu cảm hơn.

Sang khổ thơ thứ hai, bằng những câu thơ tả thực mang nặng tính tượng trưng, ta có thể cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của mùa xuân cách mạng:

Mùa xuân người cầm súng Lộc giắt đầy bên lưng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao.

Từ lộc ở đây có thể hiểu theo nhiều nghĩa, ở nghĩa bề mặt thì lộc có nghĩa là chồi non; ở nghĩa phát sinh thì lộc nghĩa là mùa xuân, là sức sống. Người cầm súng giắt lộc để ngụy trang ra trận, người ra đồng như gieo mùa xuân trên từng nương mạ. Những con người làm nên lịch sử của đất nước đã mang cả mùa xuân ra trận địa của mình để gặt hái mùa xuân về cho đất nước.

Có lẽ sắc xuân Huế đọng lại nhiều nhất ở khổ thơ cuối tạo nên vẻ đẹp cho bài thơ. Đó là vẻ đẹp tư tưởng của tác gỉả, của con người xứ Huế giản dị, khiêm nhường nhưng cũng thật mạnh mẽ:

Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập trong hòa ca Một nốt trầm xao xuyến. Một mùa xuân nho nhỏ . Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc. Mùa xuân – ta xin hát Câu Nam ai, Nam bình Nước non ngàn dặm mình Nước non ngàn dặm tình

Cách chọn hình ảnh – những tín hiệu thẩm mĩ của tác giả ở đây thật tự nhiên và hợp lí: chim hót, cành hoa, nốt nhạc trầm, một mùa xuân nho nhỏ. ước nguyện thật thiết tha và khiêm tốn: muốn góp một mùa xuân nhỏ bé để làm nên mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân cách mạng, mùa xuân đất nước. Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ ở cuối bài thơ như ánh lên, tỏa sắc xuân trong tâm hồn vào toàn bộ bài thơ.

Cả bài thơ chỉ có một từ Huế nhưng chúng ta cảm nhận thật nhiều sắc xuân của Huế ở trong đó. Nào là xuân của đất trời xứ Huế, xuân cách mạng cố đô, xuân con người xứ Huế. Và tất cả là một mùa xuân nho nhỏ mà tác giả hóa thân vào để làm nên một mùa xuân to lớn của đất trời.